بررسی نحوه تعیین دیه در مصدومین منتهی به زندگی نباتی از دیدگاه قضات و پزشکان قانونی

زمینه و هدف: زندگی نباتی وضعیتی است که در آن فرد به علت آسیب (مرگ) سلول­های قشر مغز قادر به اداره­ی فعالیت­های غیرارادی خود نیست. این وضعیت با مرگ مغزی و کما دارای تفاوت های اساسی است. از نظر پزشکی، سلول­های مرده قشر مغز بازگشت نخواهند کرد. اما درعین حال با سالم بودن ساقه مغز، سیستم خون­رسانی، تنفس، گوارش و امثال آنها به کار خود ادامه داده و فرد ممکن است حتی بدون دستگاه­های تنفسی سال­ها در این نوع از حیات بسر برد. دشواری نگهداری این افراد و برگشت ناپذیر بودن فعالیت­های قشر مغزی آنها ابهامات زیادی را برای پزشکان وحقوق دانان به وجود آورده است. این ابهامات اختلاف رویه­های محاکم را نیز در پی داشته است. از آنجا که علاوه بر آسیب به قشر مغز، تمام یا برخی از اعضا و حواس این افراد نیز دچار آسیب می­شوند، در تعیین دیه ایشان اختلافات بسیاری بروز نموده است برخی از فقها دیه­ی چنین افراد را شامل دیه­ی کامل برای عقل و هریک از حواس دانسته­اند در مقابل نظریات دیگری ابراز گردیده و امکان دریافت خسارات مازاد بر دیه نیز منتفی نگردیده است. لذا این پژوهش با هدف بررسی ضررورت تعیین دیات متعدد در مصدومین منتهی به مرگ قشر مغز انجام شد و برای رسیدن به هدف پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته­ای با گزینه­های متعدد استفاده شد.   روش بررسی: جامعه پژوهش شامل قضات دادگستری اصفهان (برابر با 30 نفر) و همچنین پزشکان قانونی شاغل در اداره کل پزشکی قانونی اصفهان (برابر با 61 نفر) و حجم نمونه را 60 نفر شامل30 نفر از قضات و 30 نفر از پزشکان قانونی تشکیل دادند. تجزیه و تحلیل داده­های این پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفته است. در سطح آمار توصیفی با استفاده از شاخص­های آماری، نظیر فراوانی و درصد معتبر به تجزیه و تحلیل داده­ها پرداخته شده و در سطح آمار استنباطی، آزمون مجذور کای ­مورد استفاده قرار گرفته و انجام عملیات آماری مذکور به وسیله نرم افزار spss ویرایش 19 صورت گرفته است.   نتیجه­گیری: نتایج پژوهش نشان می­دهد که مناسب­تر است در عوض تعیین دیات متعدد، برای هریک از مصدومین منتهی به زندگی نباتی یک دیه تعیین گردد و در جهت جبران سایر خسارات، از جمله هزینه­­های درمانی و نگهداری بتوان دولت یا بیمه را، اعم از اینکه یکی از آنها به تنهایی یا به صورت مشارکتی در این امر دخیل نمود و به همراه فرد خاطی مسوول جبران خسارت دانست.